[Plik z przedmiotowymi zasadami oceniania z historii - do pobrania.]
Przedmiotowe Zasady Oceniania historii w Szkole Podstawowej nr 9 im. Wincentego Pola zwane dalej PZO, są zgodne z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania, zawartym w Statucie Szkoły i zostały opracowane w oparciu o podstawę programową przedmiotu „Historia” z dnia 14. II. 2017r. Nauczanie historii odbywa się podstawie programu „Wczoraj i dziś” Program nauczania historii w klasach 4-8 szkoły podstawowej” autorstwa Tomasza Maćkowskiego, zgodnie z obowiązującą podstawą programową.
PZO określają precyzyjnie i obiektywnie kryteria oceniania wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie nauki historii. PZO dostępny jest dla uczniów i rodziców na stronie internetowej szkoły, w dzienniku elektronicznym (zakładka: organizacja szkoły/ pliki szkoły) oraz w bibliotece szkolnej.
- Cele PZO
- Bieżące i systematyczne obserwowanie postępów ucznia w nauce oraz prowadzenie trafnej i rzetelnej ewaluacji procesu uczenia się.
- Wykrywanie braków wiedzy i umiejętności w nauczaniu i jej zapobieganie
- Motywowanie ucznia do pracy poprzez informację zwrotną przekazywaną mu przez nauczyciela
- Dostarczenie uczniowi, rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, sukcesach i trudnościach
- Obszary podlegająceocenie
- Wiadomości (zawarte w podstawie programowej)
- Umiejętności:
- lokalizacja czasowo-przestrzenna omawianych wydarzeń (znajomość mapy)
- uogólnianie, wartościowanie, porównywanie, wykrywanie analogii historycznych
- analiza tekstu źródłowego
- umiejętnośćdyskutowania
- stosowanie terminologii historycznej i jej rozumienie
- wskazywanie związków przyczynowo-skutkowych, przestrzennych, pomiędzy historią powszechną, ojczystą,regionalną,
- wykazywanie związków pomiędzy poszczególnymi dziedzinami życia politycznego, gospodarczego, kulturowo-społecznego
- łączenie faktów i zjawisk historycznych historii Polski z historią powszechną
- analiza i ocena zjawisk i faktów historycznych
- porównywanie różnych koncepcji politycznych, religijnych i gospodarczych
- gromadzenie informacji przy wykorzystaniu nowoczesnej technologii i różnorodnych źródeł
- Ocenianie bieżące iokresowe:
II etap edukacyjny (klasy 4-8)
- Ocenianiebieżące:
- Uczniowie klas 4-8 oceniani są poprzez informację zwrotną w formie:
- stopnia (1-6),
- pochwały ustnej lub upomnienia,
- plusów (+) i minusów (-) w dzienniku lekcyjnym (za 4 plusy uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, za 3 minusy – ocenę niedostateczną),
- wpisów do dziennika lekcyjnego/ zeszytu informacji ucznia o nieprzygotowaniu do zajęć (brak książek, zeszytu, pracy domowej pisemnej i ustnej).
Informacja zwrotna może zawierać:
- wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia,
- odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia,
- wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę,
- wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien pracować
- Ocenie podlegają:
- testy /sprawdziany,
- wypowiedzi ustne,
- wypowiedzi pisemne,
- kartkówki,
- udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych zakończonych wyróżnieniem, tytułem laureata, miejscem odI-III,
- systematyczne przygotowanie do zajęć i odrabianie zadania domowego,
- aktywność nalekcjach,
- praca indywidualna i grupowa nalekcji,
- prace
- Ocenianie semestralne(klasyfikacyjne)
Uczniowie klas 4-8 otrzymują ocenę semestralną i końcoworoczną, która nie jest średnią arytmetyczną ani ważoną wszystkich bieżących ocen. Wymagania na stopnie, tryb i terminy informowania o przewidywanej ocenie semestralnej i końcoworocznej są określone w Statucie szkoły.
- Przy wystawianiu ocen pod uwagę brane są:
- stopnie z testów /sprawdzianów*,
- stopnie z wypowiedzi ustnych,
- stopnie z wypowiedzi pisemnych,
- stopnie z kartkówek**,
- udziałwkonkursach szkolnych i pozaszkolnych zakończonych, wyróżnieniem, tytułem laureata, miejscem od I-III,
- systematyczne przygotowanie do zajęć i odrabianie zadania domowego***,
- aktywność na lekcjach,
- wykonywanie prac
* Test / sprawdzian – praca pisemna z określonego materiału (zazwyczaj jeden dział); może być poprzedzona powtórzeniem, zapowiedziana i zapisana w dzienniku z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem. Uczeń ma obowiązek zaliczenia materiału sprawdzianu, na którym był nieobecny w terminie do 2 tygodni po przyjściu do szkoły. Jeśli tego nie zrobi, sprawdzian otrzyma do napisania podczas lekcji, na której uczeń będzie obecny.
** Kartkówka – zapowiedziana lub niezapowiedziana krótka praca pisemna, obejmuje materiał z trzech ostatnich jednostek lekcyjnych.
*** Praca domowa ucznia – praca pisemna, przygotowanie wypowiedzi ustnej, lub inne zadania podlegające sprawdzeniu, lecz nie zawsze ocenie w formie stopnia.
- Każdy sprawdzian zapowiadany jest przez nauczyciela co najmniej tydzień wcześniej, wraz z dokładnym podaniem zakresu materiału obowiązującego na
- Nauczyciel podaje wyniki sprawdzianu najpóźniej dwa tygodnie od jego przeprowadzenia oraz omawia je z
- Aktywność
Aktywna i efektywna praca ucznia na lekcji oceniana może być oceną lub plusami.
- Za szczególną aktywność na lekcji uczeń może otrzymać ocenę bardzo dobrą, a za aktywny udział w lekcji może otrzymać plusa.
- Uczniowie, którzy w ciągu semestru nie otrzymali ani razu adnotacji: nieprzygotowany, na koniec semestru otrzymują cząstkową ocenę bardzo dobrą za systematyczną pracę.
- Przygotowanie dozajęć
- Uczeń zawsze ma obowiązek posiadać zeszyt przedmiotowy, podręcznik.
- Ma obowiązek notowania tematów lekcji, podanych dat, faktów, schematów itp., które są częścią notatki lekcyjnej oraz podanej przez nauczyciela pracy
- Ma prawo zgłosić nieprzygotowanie i brak zadania domowego tylko na początku lekcji, bez podawania przyczyny, z wyłączeniem zajęć, na których odbywają się zapowiedziane kartkówki i sprawdziany:
- 2 razy w semestrze przy 2 godzinach lekcyjnych w
- 2 razy w semestrze przy 1 godzinie lekcyjnej w
- Po wykorzystaniu określonego wyżej limitu nieprzygotowań i braków zadania, uczeń otrzymuje za każdy brak zadania lub nieprzygotowanie ocenęniedostateczną.
- Uczeń nie otrzymuje oceny niedostatecznej za błędnie odrobioną pracę, ale ma obowiązek poprawić jąi pokazać nauczycielowi na następnej
- Nieobecność nazajęciach
- W przypadku nieobecności uczeń ma obowiązek uzupełnić materiał realizowany na zajęciach w szkole. Jeżeli nieobecność trwa więcej niż 3 dni, uczeń ma tydzień na uzupełnienie braków. W przypadku nieobecności krótszej, uczeń musi być przygotowany w dniu powrotu doszkoły.
- Wprzypadkunieusprawiedliwionej nieobecności (samowolne nieuzasadnione wyjście z klasy) na zapowiedzianym teście/ sprawdzianie/ kartkówce uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną.
- Dzienniklekcyjny
Oceny podawane są uczniom do wiadomości i na bieżąco wpisywane do dziennika lekcyjnego, w którym dopuszcza się stosowanie skrótów. Do dziennika wpisywane są:
- oceny bieżące, semestralne ikońcoworoczne
- nieprzygotowania (brak przyborów, książek, zeszytu, zeszytu ćwiczeń) – za pomocą skrótu„np.”
- wyniki diagnoz (diagnozy nie są oceniane za pomocą stopni, wynik i opis umieszczane są w okienku komentarza) - za pomocą cyfry „0”.
- brak stopnia z wykonania prac pisemnych i odpowiedzi ustnych lub niewykonania przez ucznia innych zadań zleconych przez nauczyciela - za pomocą cyfry„0”.
- Skalaocen
- Sprawdziany i kartkówki oceniane są punktowo, a następnie przeliczane na skalę procentową odpowiadającą poszczególnym
Skala ocen dotycząca sprawdzianów:
- poniżej 30% możliwych do uzyskania punktów – niedostateczny (1);
- 2) 30% - 49% - dopuszczający (2);
- 3) 50% - 74% - dostateczny (3);
- 4) 75% - 89% - dobry (4);
- 5) 90% - 96% - bardzo dobry (5);
- 6) 97% - 100% i/lub zadanie dodatkowe (do decyzji nauczyciela) – celujący (6)
Kartkówki nie zawierają zadań o podwyższonym stopniu trudności, w związku z czym, nie wystawia się z nich oceny celującej.
Skala ocen dotycząca kartkówek:
A. 100% - 90% - bardzo dobry (5)
B. 89% - 70% - dobry (4)
- 69% - 50% - dostateczny(3)
- 49% - 30% - dopuszczający(2)
- 29% - 0% - niedostateczny(1).
- Przy ocenianiu prac pisemnych uczniów mających obniżone kryteria oceniania stosuje się następujące zasady przeliczania punktów naocenę:
A. 90% - 100% - celujący (6)
B. 71% - 89% - bardzo dobry (5)
C. 55% - 70% - dobry (4)
- 40% - 54% - dostateczny(3)
- 20% - 39% - dopuszczający(2)
- poniżej 19% możliwych do uzyskania punktów – niedostateczny(1).
- Przy ocenianiu uczniów niepełnosprawnych możliwości ucznia są punktem wyjścia do formułowania wymagań,dlategooceniasię przede wszystkim postępy i wkład pracy oraz wysiłek włożony w przyswojenie wiadomości przez danego
- Zasady oceniania w oddziale dwujęzycznym/ grupiedwujęzycznej
- Ocenianie na przedmiotach nauczanych w klasie dwujęzycznej z elementami języka niemieckiego odbywa się dwutorowo. W ramach tematów dwujęzycznych uczniowie otrzymują dwie oddzielne
- Wiedzazdanego przedmiotu na sprawdzianach oceniana jest w ramach danego przedmiotu (historia, WOS).
- Słownictwo realizowane podczas lekcji przedmiotowych oceniane jest w ramach przedmiotu język niemiecki.
- Pozostałe formy (prace długoterminowe, karty pracy, prace domowe, praca na lekcji, prace dodatkowe (prezentacjemultimedialne,dodatkoweprace pisemne, plakaty, referaty, przeprowadzenie fragmentu lekcji, gazetki oraz dodatkowe prace pisemne) oceniane są za wiedzę z danego przedmiotu nauczanego dwujęzycznie wg zasad obowiązujących dla danego
- Natomiast ocena z kompetencji językowych stawiana jest w ramach przedmiotu język niemiecki pod kategorią sprawności językowe przez nauczyciela uczącego tego przedmiotu w danej
- Zasady poprawianiaocen
- Uczeń może poprawić ocenę w terminie do dwóch tygodni od jej otrzymania oraz w przypadku powrotu po nieobecności w Szkole. Ocena uzyskana z poprawy zostaje wpisana do dziennika (także w przypadku uzyskania przez ucznia oceny niższej niżpoprzednia).
- Poprawy ocen odbywają się podczas cotygodniowych
- W przypadku nieobecności, gdy uczeń nie wykonał pracy pisemnej lub nie udzielił odpowiedzi, otrzymuje „0” i zobowiązany jest przystąpić do poprawy w terminie dwóch tygodni, po powrocie do szkoły.
- Sprawdzenie wiedzy i umiejętności określonych zakresem sprawdzianu i kartkówki odbywa się podczaskonsultacji.Wprzypadku nienapisania przez ucznia pracy, nauczyciel wpisuje w miejsce „0” ocenę niedostateczną.
- Odmowa odpowiedzi ustnej przez ucznia jest równoznaczna z wystawieniem mu oceny
- Procedury przekazywania uczniom i rodzicom wynikównauczania
- Na początku każdego roku szkolnego nauczyciele informują uczniów oraz ich rodziców o wymaganiach edukacyjnych wynikających z realizowanego programu nauczania i o sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnychuczniów.
- Nauczyciele zapoznają uczniów z wynikami sprawdzianów i diagnoz na zajęciach lekcyjnych oraz omawiają mocne i słabe strony uczniów zgodnie ze specyfiką przedmiotu. Sprawdziany ocenione przez nauczyciela uczeń otrzymuje do wglądu na
- Wyniki diagnoz zewnętrznych są przekazywane rodzicom na zebraniach, konsultacjach oraz poprzez Zeszyt informacji lub dziennik elektroniczny. Rodzice/ uczniowie potwierdzają podpisem otrzymanie wyników.
- Prace uczniowskie (sprawdziany, testy, kartkówki, diagnozy) przechowywane są przez nauczyciela w szkole, są do wglądu w obecności nauczyciela i nie mogą być zabierane do domu. Udostępnianie prac odbywa się zgodnie z zapisami zawartymi w Statucie Szkoły.
- Dostosowaniewymagań:
- Nauczyciel jest zobowiązany dostosować wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia na podstawie:
- orzeczenia o potrzebie kształceniaspecjalnego,
- orzeczenia o potrzebie nauczaniaindywidualnego,
- opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradnispecjalistycznej,
- rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych
- W przypadku ucznia z orzeczeniem, na początku każdego etapu edukacyjnego, zespół nauczycieli i specjalistów opracowuje Indywidualny Program Edukacyjno - Terapeutyczny (IPET).
- Szczegółowe zasady dostosowania wymagań dla uczniów o specjalnych i specyficznych potrzebach edukacyjnych określone są na podstawie odrębnych przepisów oraz w Statucie szkoły.
- Wymagania programowe na poszczególne oceny:
Wymagania programowe na poszczególne oceny: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R) i dopełniające (D).
- Ocena niedostateczna
Ocenę tę uzyskuje uczeń, który nie spełnia wymogów na ocenę dopuszczającą.
- Ocena dopuszczająca (K)
uczeń pamięta: |
uczeń rozumie: |
uczeń umie: |
- najważniejsze postacie, - proste pojęcia, - elementarne fakty, - daty najważniejszych wydarzeń, |
- proste pojęcia, - przyczyny iznaczenie najważniejszychwydarzeń, |
- lokalizować fakty w czasie, - porządkować je w układzie chronologicznym, - odczytać znaki ideograficzne na mapie w podręczniku, - odszukać na mapie w podręczniku miejsca najważniejszych wydarzeń, - wyszukać w podręczniku niezbędne informacje o faktach, ludziach, zjawiskach, - kojarzyć postacie historyczne z wydarzeniami, - opisać treść, ilustrację, schemat, |
- Ocena dostateczna, wymagania na ocenę dopuszczającą i dodatkowo(K+P):
uczeń pamięta: |
uczeń rozumie: |
uczeń umie: |
- postacie pierwszoplanowe, - fakty i daty, - proste związki czasowo- przestrzenne i przyczynowo- skutkowe. |
- proste związki czasowo-przestrzennei przyczynowo skutkowe, - rolę postaci pierwszoplanowych, - przyczyny i znaczenie elementarnych wydarzeń historycznych, - złożone pojęcia, |
- identyfikować znaki ideograficzne z wydarzeniami umieszczonymi na mapie, - poszukiwać na mapie ściennej i w atlasie faktów iwydarzeń, - przenosić informacje kartograficzne z mapy w podręczniku na mapę ścienną bądź w atlasie, - przeprowadzić selekcję informacji zawartych w podręczniku, - na podstawie podręcznika dokonać prostej rekonstrukcji wydarzeń, - zredagować pod kierunkiem nauczyciela notatkę, - poprawnie wyrażać w mowie i piśmie swoje myśli, - w stopniu podstawowym i pod kierunkiem nauczyciela wykorzystać elementarne rodzaje źródeł historycznych, |
- Ocena dobra - wymagania na ocenę dostateczną i dodatkowo(K+P+R):
uczeń pamięta: |
uczeń rozumie: |
uczeń potrafi: |
- daty początkowe i końcowe ważnych wydarzeń historycznych, - złożone pojęcia, - związki genetyczne. |
- znaczenie faktów i ich przyczyny, - zależności i związki między różnymi dziedzinami życie człowieka, - podobieństwa i różnice w przebiegu wydarzeń, - rolę postaci, - dynamikę przemian, |
- samodzielnie pracować z mapą, - wykorzystać ją jako źródło wiedzy, - analizować proste schematy i zestawienia, - analizować treści podręcznika i pod kierunkiem nauczyciela konstruować własne wnioski i oceny. - argumentować i uzasadniać swoje oceny i poglądy, - analizować pod kierunkiem nauczyciela źródła historyczne, - redagować samodzielnie notatkę w różnych formach, |
- Ocena bardzo dobra - wymagania na ocenę dobrą i dodatkowo(K+P+R+D):
uczeń pamięta: |
uczeń rozumie: |
uczeń potrafi: |
- pojęcia abstrakcyjne, - postacie, - daty ramowe procesów historycznych, - zależności między dziejami Polski i historią powszechną, |
- pojęcia abstrakcyjne, - zmienność i ciągłość procesu historycznego, - rolę źródła historycznego w rekonstruowaniu przeszłości, |
- formułować sądy i oceny, - formułować pojęcia historyczne, - swobodnie operować pojęciami, - wyszukiwać niezbędne informacje w różnych źródłach wiedzy historycznej, - porządkować problemowo fakty, - dobierać do swoich wypowiedzi tekst źródłowy, |
- Ocena celująca -(K+P+R+D):
uczeń pamięta: |
uczeń rozumie: |
uczeń potrafi: |
- szczegółowe fakty, - pojęcia i postacie, stanowiące tło głównych wydarzeń. |
- wpływ wydarzeń historycznych na teraźniejszość, - krytykę źródła historycznego. |
- polemizować na zadany temat, - tworzyć materiały pomocnicze, - samodzielnie sięgać do lektur, filmów historycznych oraz innych źródeł wiedzy, - wykazywać się dojrzałością sądów. |
- Szczegółowe kryteria
- Ocenianie odpowiedzi ustnych
Przy ocenianiu odpowiedzi nauczyciel bierze pod uwagę następujące czynniki:
- znajomość wiadomości z ostatniego działu podręcznika, który był przerabiany na lekcjach – szczegółowo, z innych lekcji przekrojowo,
- umiejętność wyciągania wniosków,
- umiejętność analizy przyczynowo skutkowej,
- umiejętność uzasadniania i argumentowania,
- posługiwanie się mapą ścienną, mapkami zawartymi w atlasach i podręcznikach.
- Ocenę „bardzo dobrą” otrzymuje uczeń,który:
- w sposób wyczerpujący opanował wiedzę,
- potrafi kojarzyć wiadomości oraz przekazywać je zgodnie z logicznym układem,
- właściwie rozumie uogólnienia i związki pomiędzy zjawiskami historycznymi,
- wyjaśnia zjawiska bez pomocy nauczyciela,
- umiejętnie i samodzielnie wykorzystuje wiadomości w teorii ipraktyce,
- w poprawny sposób posługuje się terminologią historyczną.
- Ocenę „dobrą” otrzymuje uczeń,który:
- dostrzega ciągłość i zmiany whistorii,
- poprawnie rozumie związki pomiędzy wydarzeniami,
- w sytuacjach nietypowych potrafi dokonać prostych uogólnień,
- pod kierunkiem nauczyciela potrafi dokonać analizy przyczynowo skutkowej i odnaleźć związki i zależności między faktami,
- zna podstawowe pojęcia i terminy naukowe,
- jego odpowiedź jest spójna i poprawna pod względem językowym
- Ocenę „dostateczną” otrzymuje uczeń, który:
- posiada wiadomości w stopniu podstawowym,
- schematycznie przedstawia związki przyczynowo – skutkowe,
- umie chronologicznie przedstawić wydarzenia,
- poprawnie rozumie podstawowe zjawiska historyczne,
- dokonuje prostych analiz przy pomocy nauczyciela,
- potrafi wykorzystać wiadomości do celów praktycznych, jedynie dzięki pomocy nauczyciela,
- jego wypowiedź jest uboga w słownictwo przedmiotu,
- umie wyjaśniać podstawowe definicje,
- potrafi wykonać proste ćwiczenia z mapą i tekstami źródłowymi.
- Ocenę „dopuszczającą” otrzymuje uczeń, który:
- objaśnia proste zjawiska i fakty,
- stosuje niektóre pojęcia,
- posiada wiadomości konieczne, luźno powiązane,
- słabo rozumie uogólnienia, nie potrafi wyjaśnić zjawisk,
- nie potrafi dokonać analizy przyczynowoskutkowej,
- stosuje wiedzę w sposób jedynie odtwórczy i tylko z pomocą nauczyciela,
- posiada bardzo ubogie słownictwo przedmiotowe,
- wypowiada się chaotycznie, niespójnie pod względem językowym.
- Ocenę „niedostateczną” otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę „dopuszczającą”.
- Ocenianie umiejętności analizy tekstu źródłowego:
Ocena obejmuje:
- stopień ogólnego rozumienia tekstu,
- umiejętność - interpretacji informacji zawartych w tekście,
- udzielenia odpowiedzi na postawione do tekstu pytania,
- wyjaśniania pojęć znajdujących się w tekście,
- wnioskowania na podstawie wiadomości z tekstu,
- dokonanie krytycznej oceny źródła pod względem jego przydatności i wiarygodności.
- Ocenę „bardzo dobrą”otrzymuje uczeń, który potrafi:
- określić rodzajźródła,
- odpowiedzieć wyczerpująco na wszystkie pytania dołączone do tekstu źródłowego,
- na podstawie własnych wniosków określić konsekwencje przedstawionych zjawisk,
- odnieść wiadomości z tekstu do znanej sobie
- Ocenę „dobrą”otrzymuje uczeń, który potrafi:
- z pomocą nauczyciela dokonać analizy źródła,
- z pomocą nauczyciela przedstawić własne pytania do tekstu,
- odnieść wiadomości z tekstu do znanej sobie faktografii,
- dokonać ogólnej krytyki źródła.
- Ocenę „dostateczną” otrzymuje uczeń, który pracując na krótkim tekście (przy pomocy nauczyciela) potrafi:
- dokonać ogólnej analizy tekstu w oparciu o podane pytania,
- konstruować własne pytania,
- określić rodzaj źródła.
- Ocenę „dopuszczającą” otrzymuje uczeń, który korzystając z krótkiego tekstu (przy pomocy nauczyciela) potrafi:
- opowiedzieć treść tekstu,
- odnieść treść do epoki historycznej w której powstał,
- określić rodzaj źródła.
- Ocenę „niedostateczną” otrzymuje uczeń, który nie spełnił wymagań na ocenę dopuszczającą.
- Ocenianie umiejętności posługiwania się mapą:
Ocena obejmuje:
- rozumienie symbolicznego języka mapy ściennej, mapek w atlasach i podręcznikach,
- umiejętność sprawnego posługiwania się mapą fizyczną i polityczną,
- umiejętność czytania legendy,
- wykorzystanie mapy jako ilustracji
- Ocenę „bardzo dobrą” otrzymuje uczeń, który w sposób samodzielny, prawidłowy i sprawny posługuje się każdym rodzajem mapy,
- Ocenę „dobrą”otrzymuje uczeń, który w sposób samodzielny i sprawny posługuje się każdym rodzajem mapy, jeżeli jest ona dopasowana do danego
- Ocenę „dostateczną” otrzymuje uczeń, który z pomocą nauczyciela lub innych uczniów potrafi wskazać na mapie historycznej państwa, miejsca bitew i traktatów
- Ocenę „dopuszczającą” otrzymuje uczeń, który na wskazanym przez nauczyciela obszarze potrafi naleźć niektóre państwa, miejsca bitew i traktatów
- Ocenę „niedostateczną” otrzymuje uczeń, który pomimo pomocy nauczyciela nie potrafi wykazać się podstawową umiejętnością pracy z mapą.